Χριστόδουλος: Γιατί εγώ, Θεέ μου…

 Η τελευταία εξομολόγηση του αλησμόνητου Αρχιεπισκόπου λίγο πριν το τέλος, στο «ΠΑΡΟΝ»

Δέκα χρόνια έκλεισαν από τότε που έφυγε ο Χριστόδουλος που λάτρεψε ο κόσμος, ο δικός του άνθρωπος…

Αύγουστος του 2007, λίγες μέρες πριν από το ταξίδι στο Μαϊάμι, όπου τον περίμενε ο κεφαλονίτης μεγαλοχειρουργός Ανδρέας Τζάκης με τις χιλιάδες επιτυχείς μεταμοσχεύσεις ήπατος, βράδυ μιας Δευτέρας βρεθήκαμε στο σπίτι του Αρχιεπισκόπου στη Φιλοθέη, όπου η κουβέντα εξελίχθηκε σε μια εξομολόγηση. Στη μία ώρα που κράτησε εκείνη η συνάντηση με τον Χριστόδουλο, έβλεπες το πάθος για τη νίκη…
Σε όλη τη διάρκεια της φιλικής συζήτησης, όπου η συγκινησιακή φόρτιση ήταν διάχυτη και κανείς μας δεν προσπάθησε να την αμφισβητήσει, με την ανθρώπινη διάσταση να ξεχειλίζει, έβλεπες έναν Χριστόδουλο που τίποτε δεν έδειχνε, δεν άφηνε να εννοηθεί ότι ανέβαινε μια μεγάλη ανηφόρα, το μεγάλο βουνό, όπως είπε χαρακτηριστικά, έχοντας βγει νικητής στον πρώτο γύρο… Με χρώμα ζωντανό στο πρόσωπο, με εκείνα τα μάτια τα σπινθηροβόλα, αλλά και με τη συγκίνηση κάπου κάπου να τα θολώνει και τη φωνή να παίρνει άλλη χροιά, με λιγότερα κιλά αλλά απόλυτα κύριος του εαυτού του…
Δεν έκρυβε τη μεγάλη δυσκολία που είχε περάσει και έφτασε στο σημείο να παραδεχθεί ότι λύγισε, όπως ο Χριστός στον σταυρό, και είπε μέσα του:
– Γιατί εγώ, Θεέ μου… Γιατί σ’ εμένα και όχι κάπου αλλού…
Όμως, τελικά το πήρα πίσω, γιατί έμοια­ζε με ύβρι, ήταν σαν να ελέγχω τον Θεό, είπε.
Περιέγραψε τις ώρες εκείνες τις δραματικές, τις νύχτες της εντατικής, τις στιγμές που όλα παίζονταν, τον αγώνα που έδωσε με τον θάνατο… φθάνοντας στο σημείο να πει:
– Μίλησα με τον θάνατο, αλλά δεν παραδόθηκα.
Και σαν άνθρωπος, πλέον, ομολόγησε:
– Είναι άλλο να λες για τον θάνατο και άλλο να βλέπεις τον θάνατο απέναντί σου να σε διεκδικεί και να αντιστέκεσαι, να μην παραδίδεσαι… Συνήθισα, όμως, τον θάνατο…
Όλη η κουβέντα ήταν συγκλονιστική. Από την κορύφωση του αγώνα στην πικρή πραγματικότητα:
– Είδα ότι δεν είμαι τίποτα, όλα ανά πάσα στιγμή μπορούν να διακοπούν. Ένιωσα το αίσθημα της ταπείνωσης…

M.K.

 Άλλο να μιλάς για τον θάνατο και άλλο να τον βλέπεις απέναντί σου…

Τέλος του 2007. Δεκέμβρης έγραφε το ημερολόγιο…
Λίγο πριν αποχαιρετίσει τούτο τον κόσμο. Η εγχείρηση στο Μαϊάμι δεν σταμάτησε την αρρώστια… Η τελευταία κουβέντα που είχαμε με τον Χριστόδουλο που λάτρεψαν οι Έλληνες, όπου κι αν ανήκαν πολιτικά. Έτοιμος για το στερνό ταξίδι. Ακόμη και σε αυτές τις στιγμές, εμψύχωνε τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του, που ανησυχούσαν για τις μεταπτώσεις που παρουσίαζε η υγεία του…
Ο μόνος που δεν ανησυχούσε ήταν ο ίδιος.
Κάποια στιγμή τον ρωτήσαμε τι σκεφτόταν εκείνες τις ατελείωτες ώρες της εντατικής. Να τι μας είπε:
– Εκεί βρισκόμουν μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, μπορώ να πω. Δηλαδή, είχα και παραισθήσεις. Έκλεινα τα μάτια μου και μεταφερόμουν σε άλλον κόσμο, δεν είχα πλήρη επαφή, ας το πούμε έτσι. Δεν ξέρω, ίσως ήταν τα φάρμακα που έπαιρνα, ήταν η μετεγχειρητική κατάσταση η οποία μου δημιουργούσε αυτές τις καταστάσεις, γι’ αυτό και έβλεπα μπροστά μου ανθρώπους με τους οποίους συνομιλούσα.
Μου τα λένε τώρα οι ιερείς που ήταν εκεί δίπλα μου και οι γιατροί. Ότι κούναγα το χέρι μου, ότι αλλού έβαζα υπογραφές, αλλού ευλογούσα, αλλού έλεγα «μη στεναχωριέστε, εγώ θα γυρίσω πάλι».
Τέτοια λόγια, που δεν τα θυμάμαι εγώ να τα έχω πει. Τα έλεγα μέσα σ’ ένα είδος παραληρήματος.
Αλλά υπήρξαν και νηφάλιες στιγμές, που εκεί πράγματι έκανα επιστράτευση των δυνάμεών μου και είπα στον εαυτό μου ότι τώρα είναι η ώρα αυτά που διδάσκεις τόσα χρόνια στον κόσμο να τα εφαρμόσεις στον εαυτό σου. Και είπα μέσα μου, και το λέω και στους φίλους, μεγάλη η απόσταση λόγων και έργων.
Άλλο να λες για τον θάνατο, να λες για τη δοκιμασία, για τον πόνο, και άλλο να είσαι μέσα στον πόνο, μέσα στη δοκιμασία, μέσα στο καμίνι και να βλέπεις απέναντί σου τον θάνατο και να αντιπαλεύεις μαζί του, να σε διεκδικεί και να φεύγεις, να αντιστέκεσαι, ας πούμε, και να μην παραδίδεσαι. Μεγάλη υπόθεση…
– Φοβηθήκατε καθόλου;
– Ομολογώ πως όχι. Δεν φοβήθηκα γιατί από την αρχή μού είχαν εμπνεύσει την πεποίθηση οι γιατροί ότι είναι ελέγξιμη η κατάστασή μου και επομένως δεν θα διέτρεχα κανέναν κίνδυνο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχαν κίνδυνοι. Κίνδυνοι υπήρχαν και οφείλω στην πίστη μου κυρίως αυτή μου την αντοχή.